GESTY PROGRAMU JĘZYKOWEGO MAKATON
Program Językowy Makaton jest to system gestów oraz symboli graficznych. Powstał on w latach 70. w Wielkiej Brytanii. Jego twórcą jest Margaret Walker. Zaadaptowany pomysł wykorzystywany jest w wielu krajach, w tym od wielu lat w Polsce. W Polsce metoda opracowana została w latach 2001-2005 przez dr Bogusławę B. Kaczmarek. Polski program oparty jest na polskiej kulturze. Obecnie Makaton jest stosowany w całej Polsce w przedszkolach, szkołach, ośrodkach oraz w domach osób z trudnościami w porozumiewaniu się. W szkoleniach stopnia podstawowego wzięło udział ponad 14 000 uczestników.
Słownictwo Podstawowe, które zostało skomponowane z najczęściej używanych słów, obejmuje 450 pojęć, a Słownictwo Dodatkowe 7000. Słownictwo Podstawowe jest listą słów, których dzieci uczą się rozumieć i wymawiać jako pierwsze. W Polsce słownictwo zostało dobrane na podstawie kilkuletnich badań eksperymentalnych.
Cechą wyróżniającą gesty Makatonu od języka migowego jest to, iż są one znacznie uproszczone oraz bazują na naturalnych skojarzeniach. Autorka polskiej wersji na szkoleniach żartuje, że autorami polskiej wersji są… przedszkolaki. Gesty były konsultowane z dziećmi, aby jak najbardziej je uprościć do potrzeb takich osób, jak np. osób z niepełnosprawnością intelektualną, fizyczną, z autyzmem lub z uszkodzeniami zmysłów.
Gesty posiadają wiele zalet, np. są przenośne i zawsze w gotowości, bezpośrednie i naturalne dla procesów porozumiewania się i rozwoju mowy. Dzieci prawidłowo rozwijające się przechodzą fazę porozumiewania się gestami wymyślonymi przez nie. Ponadto w miarę pojawiania się mowy artykułowanej użytkownicy porzucają gesty, ale zawsze mają je pod ręką, gdyby poczuli się niepewnie podczas mówienia i potrzebowali wsparcia gestem.
Gesty mają też swoje wady. Każda osoba z otoczenia osoby używającej gestów musi być z nimi zaznajomiona i tym samym spada prawdopodobieństwo możliwości używania tych gestów poza określonym środowiskiem (np. problem z użytkowaniem w restauracji). Dla niektórych osób nauka symboli może być trudna ze względu na problemy z motoryką, naśladownictwem lub planowaniem ruchów i ich sekwencjonowaniem.
Jako że liczba gestów opracowanych w Makatonie jest ograniczona, użytkownicy, którym pasuje ta forma komunikowania się, przechodzą później na język migowy (który z powodzeniem można stosować również u autystów). Zdarza się również często, że na wiele rzeczy i czynności, które są motywujące dla osób z autyzmem, brakuje odpowiedniego gestu Makatonu.
Istotne jest, aby wszystkie osoby, z którymi styka się użytkownik gestów, były zaznajomione z jej repertuarem gestów oraz ich ewentualnymi uproszczeniami. W tym celu można przygotować specjalny album, w którym umieszcza się zdjęcia osoby wykonującej dany gest.
Strona internetowa poświęcona Programowi Językowemu Makaton